नांदेड जिल्हा

           नांदेड जिल्हा 

टोपण नाव : संस्कृत कवींचा जिल्हा.

क्षेत्रफळ : १०,५४५ चौ. कि. मी. लोकसंख्या :- २८, ६८, १५८.

तालुके :- १६ - १) नांदेड, २) हदगाव, ३) किनवट, ४) भोकर, ५) बिलोली, ६) देगलूर, ७) मुखेड, ८) कंधार, लोहा, १०) अर्धापूर, १९) हिमायतनगर, १२) माहूर,

१३) उमरी, १४) धर्माबाद, १५) नायगाव, १६ ) मुदखेड. हवामान : उष्ण व कोरडे.

 सरासरी पर्जन्य :- १०३ सें.मी.

प्रमुख पिके : ज्वारी, मका, बाजरी, भात, केळी, कापूस, मिरची, गळिताची पिके, द्राक्षे इ.

नद्या :- गोदावरी, वैनगंगा, लेंडी, मांजरा मन्याड, पर्वत / डोंगररांगा :- सातमाळा, निर्मल, मुदखेड. , सीता,कयाधू, आसना.

अभयारण्ये :- किनवट,

गरम पाण्याचे झरे :- उनकेश्वर.

धबधबे :- सहस्रकुंड.

****

थंड हवेचे ठिकाण :- सहस्त्रकुंड, माहूर. तलाव :- निजामसागर तलाव (नांदेड).

धार्मिक स्थाने :- नांदेड (शिखांचे धर्मगुरु गोविंदसिंग यांची समाधी), माहूर (साडेतीन शक्तीपीठांपैकी एक, रेणुका मातेचे जागृत पीठ, सती अनसूयेचे मंदिर), हदगाव (दत्तमंदिर), मुखेड (दशरथेश्वर महादेव मंदिर), बिलोली (प्राचीन मशीद, कोरीव कामासाठी प्रसिद्ध), गोरठा (दासगणू महाराजांचे समाधि स्थान), त्रिकुट (गणेश मंदिर)

किल्ले :- कंधार (भुईकोट किल्ला), मालेगाव (खंडोबाचे स्थान).

ऐतिहासिक स्थान :- कंधार, नांदेड, माहूर..

 प्रेक्षणिय स्थाने :- किनवट, सहस्त्रकुंड, नांदेड, माहूर, विष्णुपुरी (आशिया खंडातील सर्वांत मोठा उपसा जलसिंचन प्रकल्प).

शैक्षणिक संस्था (विद्यापीठ) :- स्वामी रामानंद तीर्थ

विद्यापीठ.

प्रमुख उद्योग :- तेलघाणे, हातमाग, रेशीम, कापड, साखर,

कातडी सामान.

प्रमुख धरणे :- मानार (कंधार, मन्याड नदीवर). प्राचीन कवी :- वामन पंडित (मराठीतील प्रसिद्ध कवी).विष्णुपंत शेष (संस्कृत पंडित आणि कवी.

संत :- दासगणू महाराज (गोरठा).

लोहमार्ग:- मनमाड-परभणी-नांदेड-काचिगुडा (ब्रॉडगेज). मुदखेड-किनवट-आदिलाबाद (मीटरगेज).